اسپرس زراعی

اسپرس زراعی

گیاه شناسی

گیاهی علفی چند ساله به ارتفاع 50 تا 70 سانتی‌متر. گل صورتی یا سرخابی با رگه‌های تیره (بنفش رنگ) و دارای پنج گلبرگ شامل 2 بال, ناو و یک درفش می‌باشد. اندام نر و ماده گیاه در داخل دو گلبرگ ناو بوده و با اندک فشار به این گلبرگ‌ها آزاد می‌شوند. این گیاه در مقایسه با یونجه مقاومت خوبی نسبت به سرما و خشکی دارد ولی در اوایل کشت نسبت به سرما کمی حساس است.

ارقام و پراکندگی

به‌صورت کاشته شده و بعضا خودروی در استان‌های گلستان، مازندران، آذربایجان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، اصفهان، کرمان، خراسان و تهران (سراسر دامنه ای البرز) دیده می‌شود. مناطق مهم کشت اسپرس در ایران، شهرستان‌های فریدن، اردبیل، کردستان، شهرکرد، آذربایجان شرقی، دماوند، فیروزکوه، زنجان و طالقان می‌باشد.

گرده افشانی

اغلب دگرگرده‌افشانی. زنبورعسل با گرده‌افشانی موثر گل‌ها منجر به افزایش چند برابری بذر در این گیاه می‌شود به طوری که ترشچنکو (1949) گزارش کرد که در حضور زنبورعسل تولید بذر در اسپرس 12 برابر افزایش یافت. برای هر هکتار اسپرس 2 تا 3 کندوی قوی مورد نیاز است.

توضیحات

اسپرس به عنوان یک گیاه مقاوم به خشکی و سرما در کشاورزی شناخته می‌شود. این گیاه با تولید شهد و گرده بسیار زیاد، ارزش بسیارخوبی در زنبورداری بسیاری از کشورها دارد. با توجه به مقاومت خوبی که به خشکی دارد می‌توان این گیاه را در مناطق با بارندگی سالیانه 300 میلی متر به‌صورت دیم کشت کرد و از شهد و گرده بسیار خوب آن در زنبورداری و تولید عسل بهره برد. اسپرس یکی از جذاب‌ترین گیاهان تیره نیام‌داران برای زنبورعسل است که جذابیت بیشتری نسبت به گیاهانی همچون شبدر سفید و یونجه دارد. کاسه گل‌های اسپرس 2 تا 3 میلی متر عمق دارد در نتیجه دسترسی به شهد و گرده این گیاه توسط زنبورعسل به راحتی صورت می‌گیرد. فعالیت زنبورعسل بر روی گل‌های اسپرس از اولین ساعات صبح شروع شده و حتی بعد از غروب خورشید نیز ادامه می‌یابد.

ملاحظات

اطلاع از برنامه سمپاشی‌های احتمالی مزرعه در فاصله شعاع پروازی زنبورعسل ضروری است. در برداشت اسپرس جهت دستیابی به حداکثر عملکرد کمی و کیفی علوفه سبز بهتر است گیاه در مرحله 10 درصد گل‌دهی باشد. در چینن شرایطی هم کیفیت علوفه تولیدی برای دام افزایش می‌یابد و هم در تامین منابع شهد و گرده برای کلنی‌های زنبورعسل ارزشمند خواهد بود.